NGHIÊN CỨU ĐỊA DANH LỊCH SỬ VĂN HÓA TRUNG QUỐC TRONG TẬP THƠ ĐI SỨ BẮC HÀNH TẠP LỤC CỦA NGUYỄN DU
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Bắc hành tạp lục 《北行雜錄》 là một kiệt tác thơ chữ Hán của đại thi hào Nguyễn Du được sáng tác trong thời gian từ năm 1813 - 1814 khi ông làm chánh sứ sứ đoàn triều Nguyễn đi sứ nhà Thanh (Trung Quốc). Sự xuất hiện dày đặc của các địa danh gắn liền với lịch sử và văn hóa Trung Quốc không đơn thuần là những dấu mốc địa lý, mà còn là những dấu mốc không gian văn hóa, không gian lịch sử và không gian tâm tưởng của thi nhân. Bài viết tập trung phân tích vai trò và ý nghĩa đa chiều của các địa danh lịch sử văn hóa Trung Quốc trong Bắc hành tạp lục, luận giải đây không chỉ là không gian địa lý mà còn là những không gian ký thác tâm sự, chiêm nghiệm sâu sắc của Nguyễn Du về lịch sử, văn hóa Trung Hoa, về lẽ hưng vong, về thân phận kẻ sĩ trước những biến động của thời cuộc. Nhìn từ góc độ địa danh lịch sử văn hóa, các địa danh Trung Quốc trong Bắc hành tạp lục giống như những “mật mã”, việc giải mã các địa danh Trung Quốc nằm trong lộ trình đi sứ của sứ đoàn nói chung và những địa danh vốn không nằm trong lịch trình nhưng lại xuất hiện nhiều trong tập thơ sẽ góp phần định hình một khái niệm mới về không gian địa lý trong văn học. Qua đó, bài viết hướng đến việc khẳng định nghiên cứu địa danh là một hướng tiếp cận quan trọng và hiệu quả để hiểu một cách toàn diện hơn giá trị của Bắc hành tạp lục cũng như sự giao lưu văn hóa Việt Nam và Trung Quốc ở thời trung đại.
Từ khóa
thơ đi sứ, Nguyễn Du, Bắc hành tạp lục, địa danh lịch sử văn hóa
Chi tiết bài viết
Tài liệu tham khảo
Le, T. V. (1957). Nguyen Du’s Travels to the North. Social Sciences and Humanities Publishing House.
Li. X. Z. (1991). Reflections on Reading Vietnamese Poet Nguyen Du's Poetry Collection “Travels to the North”. Southeast Asian Studies, 1, 97-106.
Mai. Q. L. (1996). The complete works of Nguyễn Du. Literature Publishing House.
Nguyen. D. (n.d). Travels to the North. Manuscript no. VL-LC26, Institute of Han-Nom Studies, Vietnam.
Nguyen, H. C. (1996). The complete works of Nguyen Du (Vol. 2). Literature Publishing House.
Nguyen, T. N. (2006). The movement in Nguyen Du’s artistic thought. Journal of Literary Studies, 5, 34–45. https://nguvan.hnue.edu.vn/Nghi%C3%AAn-c%E1%BB%A9u/V%C4%83n-h%E1%BB%8Dc-Vi%E1%BB%87t-Nam-trung-%C4%91%E1%BA%A1i/p/su-van-dong-trong-tu-tuong-nghe-thuat-nguyen-du-qua-nhung-bai-tho-tu-thuat-298
Nguyen, V. H. (1964). Introduction to Some Newly Collected Materials on Nguyen Du from China. Journal of Literature, 11, 46-47.
Tran, D. S. (2007). The poetics of Nguyen Du. Education Publishing House, Hanoi.
Tran, N. T. (2010). Vietnamese medieval literature from a cultural perspective. Vietnam Education Publishing