VAI TRÒ CỦA NGỮ CẢNH TRONG VIỆC CHUYỂN NGỮ: TRƯỜNG HỢP TỪ 主任 (ZHǓRÈN) (CHỦ NHIỆM) CỦA TIẾNG TRUNG CHUYỂN DỊCH SANG TIẾNG VIỆT
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Để hiểu nghĩa của một từ thì cần phải có ngữ cảnh cụ thể. Ngữ cảnh của từ được hiểu là những từ xung quanh một từ đang được nói tới, làm cho từ đó trở nên rõ ràng về nghĩa và được hiểu một cách chính xác. Vai trò của ngữ cảnh trong việc hiểu nghĩa của từ vì thế rất quan trọng và càng trở nên cần thiết hơn trong hoạt động chuyển ngữ. Đặc biệt, khi cần chuyển ngữ một hiện tượng ở ngôn ngữ A sang ngôn ngữ B, vai trò này lại càng có ý nghĩa hơn bao giờ hết nhất là khi một hiện tượng của ngôn ngữ này được biểu đạt bằng nhiều hình thức khác nhau ở ngôn ngữ kia. Qua trường hợp từ 主任 (zhǔrèn) (chủ nhiệm) của tiếng Trung khi chuyển ngữ tương đương sang tiếng Việt, bài viết làm rõ các từ ngữ tương đương được chuyển dịch sang tiếng Việt của 主任 (zhǔrèn), so sánh tương quan giữa người dịch và máy dịch; từ đó, nhìn nhận vai trò quan trọng của ngữ cảnh trong hoạt động dịch thuật, hướng tới vận dụng ngữ cảnh để chuyển ngữ chính xác.
Từ khóa
ngữ cảnh, nghĩa của từ, chuyển ngữ, dịch nghĩa “chủ nhiệm”
Chi tiết bài viết
Tài liệu tham khảo
Do, H. C. (1999). Từ vựng ngữ nghĩa tiếng Việt [Vietnamese semantics and vocabulary]. Vietnam Education Publishing House.
Dong, T. S. (2024). Giải pháp nâng cao năng lực dịch viết cho sinh viên ngành Ngôn ngữ Trung Quốc tại Trường Đại học Hải Phòng [Solutions to enhance translation writing competence for Chinese language majors at Haiphong University]. Journal of educational equipment: Applied research, 321(2), 174-176. https://r.search.yahoo.com/_ylt=AwrO5p4SDOlowGwDuw9XNyoA;_ylu=Y29sbwNncTEEcG9zAzEEdnRpZAMEc2VjA3Ny/RV=2/RE=1761313043/RO=10/RU=https%3a%2f%2ftest.vjol.info.vn%2findex.php%2ftctbgd%2farticle%2fdownload%2f103660%2f87392%2f/RK=2/RS=AMZBw6EkzIc9d5GCofRamUT1bEU-
Halliday, M. (1978). Language as Social Semiotic. Arnord.
Hoang, P. (2003). Logic – Ngôn ngữ học [Logic - Linguistics]. Da Nang Publishing House.
Hoang, T. C., & Nguyen, T. P. M. (2021). Giáo trình từ vựng tiếng Việt [Vietnamese vocabulary textbook]. Vinh University Publishing House.
Hou, H. J., & Mai, W. L. (1997). 汉越词典 - Từ điển Hán Việt [Chinese-Vietnamese dictionary]. The Commercial Press.
Huynh, T. B. P. (2020). Bàn về việc dịch câu đặc biệt trong tiếng Việt sang tiếng Anh [On translating special sentences from Vietnamese into English]. Vietnam Trade and Industry Review - Research Results in Scientific and Technological Applications, 27. https://tapchicongthuong.vn/ban-ve-viec-dich-cau-dac-biet-trong-tieng-viet-sang-tieng-anh-77952.htm#:~:text=T%C3%93M%20T%E1%BA%AET:,Vi%E1%BB%87t%2C%20d%E1%BB%8Bch%20Vi%E1%BB%87t%20%2D%20Anh
Institute of Linguistics, Chinese Academy of Social Sciences. (Ed.). (2016). 现代汉语词典 (7th ed.) (Contemporary Chinese dictionary (7th ed.)). The Commercial Press.
Mai, N. C., Vu, D. N., & Hoang, T. P. (2009). Cơ sở ngôn ngữ học và tiếng Việt [Fundamentals of linguistics and Vietnamese]. Vietnam Education Publishing House.
Nguyen, T. G. (2014). Nghĩa học Việt ngữ [Vietnamese semantics]. Vietnam Education Publishing House.
Nguyen, T. M., & Nguyen, T. H. N. (2016). Dịch văn bản chính luận Trung Việt: Những điều cần lưu ý [Translating Chinese-Vietnamese political commentary texts: Points to note]. VNU Journal of Science: Foreign Studies, 32(1), 66–68. https://jfs.ulis.vnu.edu.vn/index.php/fs/article/view/4988
Nguyen, T. L. K., & Vu, T. A. (2007). Ngữ nghĩa học [Semantics]. Vietnam Education Publishing House.
Nguyen, T. T. T. (2014). Bối cảnh và ngữ cảnh trong việc sử dụng từ vựng khi dịch từ tiếng Pháp sang tiếng Việt [Context and co-text in choosing words in French-Vietnamese translation]. The University of Danang - Journal of Science and Technology, 2(75), 82-84. https://jst-ud.vn/jst-ud/article/view/2786
Phan, V. C. (1997). Từ điển Trung Việt [Chinese-Vietnamese dictionary]. Social Sciences Publishing House.