CÁC NGUỒN TÀI NGUYÊN CHUYỂN TÁC VÀ THỨC HIỆN THỰC HÓA Ý NGHĨA TRẢI NGHIỆM VÀ Ý NGHĨA LIÊN NHÂN TRONG “MỘT CÂU CHUYỆN VỀ HAI THÀNH PHỐ”: PHÂN TÍCH THEO LÍ THUYẾT CHỨC NĂNG HỆ THỐNG
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Bài báo này nghiên cứu chuyên sâu về cách các nguồn lực chuyển tác và thức được sử dụng như thế nào để kiến tạo ý nghĩa trải nghiệm và ý nghĩa liên nhân trong một diễn ngôn văn học – một chủ đề thu hút sự chú ý hạn chế trong giảng dạy, học tập và nghiên cứu văn học tiếng Anh, đặc biệt là tại các bộ môn hay các khoa dạy tiếng Anh như một ngoại ngữ trong các trường đại học. Dữ liệu dùng để phân tích là “Chương 1 – “Thời ấy” của “Tập thứ nhất” trong cuốn tiểu thuyết ba tập “Một câu chuyện về hai thành phố” của tiểu thuyết gia người Anh nổi tiếng Charles Dickens. Khung lí thuyết được áp dụng để phân tích là Ngôn ngữ học chức năng hệ thống. Đơn vị phân tích là các cú chính. Các kết quả của nghiên cứu cho thấy một số đặc điểm chuyển tác và thức đáng lưu ý được sử dụng trong ngôn bản. Về mặt các nguồn tài nguyên chuyển tác, nhà văn thể hiện ý nghĩa trải nghiệm trong “Thời ấy” bằng việc sử dụng một tần suất rất cao các quá trình vật chất và quá trình quan hệ, không sử dụng quá trình hành vi, tất cả các tham thể tái hiện, một số lượng tương đối nhỏ các Chu cảnh, và một tỉ lệ rất cao thì quá khứ đơn. Đối với các nguồn tài nguyên thức, nhà văn kiến tạo các ý nghĩa liên nhân trong “Thời ấy” bằng việc sử dụng một trăm phần trăm thức khẳng định, một tỉ lệ áp đảo các Chủ ngữ hiển ngôn, tất cả các Chủ ngữ không tương tác, và một tỉ lệ áp đảo các Chủ ngữ là tham thể thứ nhất. Nghiên cứu kết thúc bằng việc tóm lược lại các kết quả đã tìm thấy trong ngôn bản, khuyến nghị khẳng định sự phù hợp của Ngôn ngữ học chức năng hệ thống như một khung lí thuyết dùng để phân tích và diễn giải ý nghĩa trải nghiệm và ý nghĩa liên nhân của ngôn bản nói chung và ngôn bản văn học nói riêng để phục vụ cho giảng dạy, học tập và nghiên cứu văn học, và một số gợi ý cho nghiên cứu tiếp theo.
Chi tiết bài viết
Từ khóa
chuyển tác, thức, nghĩa trải nghiệm, nghĩa liên nhân, “Một câu chuyện về hai thành phố”
Tài liệu tham khảo
Fries, P. H. (1981). On the status of theme in English: Arguments from discourse. Forum Linguisitcum,6(1), 1–38.
Fries, P. H. (1995a). Theme, method of development, and texts. In R. Hasan & P. Fries (Eds.), On Subject and Theme: A discourse functional perspective (pp. 317-59). John Benjamins.
Fries, P. H. (1995b). Patterns of information in initial position in English. In P. H. Fries & M. Gregory (Eds.), Discourse in society: Systemic functional perspectives. Meaning and choice in language: Studies for Michael Halliday, (pp. 47–66). Ablex Publishing Corporation.
Fries, P. H. (1997). Theme and New in written English. In T. Miller (Ed.), Functional approaches to written texts (pp. 230-43). English Language Programs, United States Information Agency.
Gordon, E. M. & Krylova, I. P. (1974). A grammar of present-day English. Higher School Publishing House.
Gregory, M. & Carroll, S. (1978). Language and situation: Language varieties and other social contexts. Routledge & Kegan Paul.
Halliday, M. A. K. (1961). Categories of the theories of grammar. Word, 17(3), 241–292.
Halliday, M. A. K. (1967a). Notes on transitivity and theme in English, Part 1. Journal of Linguistics, 3, 37–81.
Halliday, M. A. K. (1967b). Notes on transitivity and theme in English, Part 2. Journal of Linguistics, 3, 199–244.
Halliday, M. A. K. (1968). Notes on transitivity and theme in English, Part 3. Journal of Linguistics, 4, 179–215.
Halliday, M. A. K. (1974). Language and social man. Longman.
Halliday, M. A. K. (1976). Halliday: System and function in language. G. Kress (Ed.). Oxford University Press.
Halliday, M. A. K. (1978). Language as social semiotic: The interpretation of language and Meaning. Edward Arnold.
Halliday, M. A. K. (1981). Linguistic function and literary style: An inquiry into the language of William Golding’s ‘The Inheritor’. In D. C. Freeman (Ed.), Essays in modern stylistics (pp. 325–360). Merhuen.
Halliday, M. A. K. (1985). An introduction to functional grammar. Edward Arnold.
Halliday, M. A. K. (1994). An introduction to functional grammar (2nd ed.). Edward Arnold.
Halliday, M. A. K. (2012). Dẫn luận ngữ pháp chức năng (An introduction to functional grammar) (V. V. Trans.: Hoang V. V.). Vietnam National University Press, Hanoi. https://doi.org/10.25073/2525/vnufs.4229.
Halliday, M. A. K. & Hasan, R. (1976). Cohesion in English. Longman.
Halliday, M. A. K. & Hasan, R. (1989). Language, context and text: Aspects of language in a social-semiotic perspective. Oxford University Press.
Halliday, M. A. K. & Matthiessen, C. M. I. M. (2014). Halliday’s introduction to functional grammar (4th ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203783771
Halliday, M. A. K., McIntosh, A. & Strevens, P. (1964). The linguistic sciences and language teaching. Longmans.
Hasan, R. (1993). Context for meaning. In J. E. Alatis (Ed.), Georgetown university round table on languages and linguistics, 1992: Language, communication and social meaning, (pp. 79-103). Georgetown University Press.
Hasan, R. (1996). Semantic networks. In C. Cloran, D. G. Butt, & G. Williams (Eds.), Ways of saying: Ways of meaning. Selected papers of Ruqaiya Hasan, (pp. 104-131). Cassell.
Hasan, R. (2011). Selected works of Ruqaiya Hasan on applied linguistics. Foreign Language Teaching and Research Press.
Hasan, R. & Perrett, J. (1994). Learning to function with the other tongue. In T. Odlin (Ed.), Perspectives on pedagogical grammar (pp. 179-226). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781139524605.010
Hoang, V. V. (1994). A functional perspective on translating ELT texts from English into Vietnamese. Department of Linguistics, Macquarie University, Australia.
Hoang, V. V. (2006). Translation: Theory and practice. A textbook for senior students of English. Vietnam Education Publishing House.
Hoang, V. V. (2012). An experiential grammar of the Vietnamese clause. Vietnam Education Publishing House.
Hoang, V. V. (2019). An interpersonal analysis of a Vietnamese middle school science textbook. In K. Rajandran & S. A. Manan (Eds.), Discourses of Southeast Asia: A social semiotic perspective (The M. A. K. Halliday Library Functional Linguistics Series), (pp. 129-144). Springer. https://doi.org/10.1007/978-981-13-9883-4_7
Hoang, V. V. (2020). The language of Vietnamese school science textbooks: A transitivity analysis of seven lessons (texts) of Biology 8. Linguistics and the Human Sciences, LHS VOL 14.1 – 2, 1–35. https://doi.org/10.1558/lhs.13751
Hoang, V. V. (2021). Systemic functional linguistics in translation: The case of translating M. A. K. Halliday’s An Introduction to functional grammar, second edition, from
English into Vietnamese. Linguistics and the Human Sciences, 15(1), 52–96. https://doi.org/10.1558/lhs.4115
Jackson, H. (1991). Grammar and meaning: A semantic approach to English grammar. Longman.
Kaushanskaya, V. L., Koyner, R. L, … & Syrlina, F. A. (2008). A grammar of the English language. Airis Press.
Kress, G. R., & van Leeuwen, T. (2006). Reading images: The grammar of visual design (2nd ed.). Routledge.
Martin, J. R., & Rose, R. (2013). Working with discourse: Meaning beyond the clause (2nd ed.). Bloomsbury.
Matthiessen, C. M. I. M. (1995). Lexicogrammatical cartography: English systems. Tokyo: International Language Sciences Publishers.
Matthiessen, C. M. I. M. (2001). The environments of translation. In E. Steiner & C. Yallop (Eds.), Exploring translation and multilingual text production: Beyond content, (pp. 41-124). Mouton de Gruyter.
Matthiessen, C. M. I. M., Teruya, K., & Lam, M. (2010). Key terms in systemic functional
linguistics. Continuum.
Simpson, P. (1993). Language, ideology and point of view. Routledge.
Wales, K. (2001). A dictionary of stylistics, (2nd ed.). Pearson Education.