SO SÁNH ĐỐI CHIẾU CẤU TRÚC ĐIỂN MẪU CỦA MỘT SỐ PHẠM TRÙ TRONG TIẾNG ANH VÀ TIẾNG VIỆT
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Phạm trù là một vấn đề trung tâm của Ngôn ngữ học tri nhận, là một trong những nguyên tắc cơ bản của việc tổ chức sắp xếp ngôn ngữ và khái niệm (Croft & Cruse, 2004). Phân loại cổ điển và lý thuyết điển mẫu là hai cách tiếp cận chung để phân loại. Vì cách tiếp cận phân loại cổ điển được cho là có một số hạn chế nhất định, nên hầu hết các nhà ngôn ngữ học theo chủ nghĩa thực nghiệm đều sử dụng phân loại điển mẫu làm cách chính để giải thích dữ liệu của họ. Tuy nhiên, cách mọi người phân loại các sự vật, hiện tượng xung quanh họ có nhất quán giữa các nền văn hóa khác nhau không? Bài viết làm sáng tỏ câu trả lời cho câu hỏi này bằng cách so sánh các cấu trúc điển mẫu của bốn phạm trù - chim, đồ đạc, trái cây, xe cộ - giữa tiếng Anh và tiếng Việt. Để tìm ra những điểm tương đồng và khác biệt, dữ liệu bảng câu hỏi từ 92 người Việt đã được thu thập để khảo sát đánh giá của họ về mức độ tốt của các mẫu. Những dữ liệu này sau đó được phân tích và so sánh với dữ liệu có sẵn từ những người Anh trong nghiên cứu trước đây của Rosch và Mervis (1975). Kết quả cho thấy các cấu trúc điển mẫu vừa giống vừa khác nhau giữa hai nền văn hóa. Đó là lý do tại sao việc dạy và học từ vựng cần tính đến sự nhạy cảm về văn hóa.
Chi tiết bài viết
Từ khóa
ngôn ngữ học tri nhận,, phạm trù, phân loại cổ điển, phạm trù điển mẫu
Tài liệu tham khảo
Ajalein, M., & Al-Khanji, R. (2020). Prototype semantic analysis of abstract and concrete concepts among Jordanian and American students. International Journal of Linguistics, 12(2). 148. https://doi.org/10.5296/ijl.v12i2.16468
Auwera, J. V. D., & Gast, V. (2010). Categories and prototypes. In J. J. Song (Eds.), The Oxford handbook of language typology (pp.166-189). Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780199281251.013.0010
Basile, J. (2007). Prototypes in Europe and North America: How they reflect gender and cultural differences. Retrieved on August 20, 2023 from Https://www.diva-portal.org/smash/get/diva2:5063/FULLTEXT01.pdf
Berlin, B., & Kay, P. (1969). Basic color terms: Their universality and evolution. University of California Press.
Biria, R., & Bahadoran-Baghbaderan, A. (2016). Cross-cultural analysis of prototypicality norms used by male and female Persian and American speakers. Psycholinguist, 45(6), 1301-1314.
Bloomfield, L. (1933). Language. Holt.
Cambridge. (n.d.). Bird. In Dictionary.cambridge.org. Https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/bird
Cambridge. (n.d.). Fruit. In Dictionary.cambridge.org. Https://dictionary.cambridge.org/dictionary/learner-english/fruit?q=fruit
Cambridge. (n.d.). Furniture. In Dictionary.cambridge.org. Https://dictionary.cambridge.org/dictionary/learner-english/furniture
Cambridge. (n.d.). Vehicle. In Dictionary.cambridge.org. Https://dictionary.cambridge.org/dictionary/learner-english/vehicle
Croft, W. A., & Cruse, D. A. (2004). Cognitive linguistics. Cambridge University Press.
Jespersen, O. (1924). The philosophy of grammar. Routledge.
Kay, P., & McDaniel, C. K. (1978). The linguistic significance of the meanings of basic color terms. Language, 54(3), 610-646.
Kucera, H. K., & Francis, W. N. (1967). Computational analysis of present-day American English. Brown University Press.
Labov, W. (1973). The boundaries of words and their meanings. In C. J. Bailey, & R. W. Shuy (Eds.), New ways of analyzing variation in English (pp. 340–371). Georgetown University Press.
Lakoff, G. (1987). Women, fire, and dangerous things: What categories reveal about the mind. Chicago University Press.
Miller, G. A. (2003). The cognitive revolution: A historical perspective. TRENDS in Cognitive Sciences, 7(3), 141-144.
Noor, S., Omid, T., & Jawad, G. (2022). Simple Random Sampling. IJELS, 1(2), 78-82. Https://doi.org/10.22034/ijels.2022.162982
Oxford. (n.d.). Bird. In Oxfordlearnersdictionaries.com. Https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/bird_1?q=bird
Oxford. (n.d.). Fruit. In Oxfordlearnersdictionaries.com. Https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/fruit_1?q=fruit
Oxford. (n.d.). Furniture. In Oxfordlearnersdictionaries.com. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/furniture?q=furniture
Oxford. (n.d.). Vehicle. In Oxfordlearnersdictionaries.com. https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/vehicle?q=vehicle
Rips, L. J., Shoben, E. I., & Smith, E. E. (1973). Semantic distance and the verification of semantic relations. Journal of Verbal Learning & Verbal Behavior, 12, 1-20.
Rosch, E. H. (1973). Natural categories. Cognitive Psychology, 4, 328-350.
Rosch, E. H., & Mervis, C. B. (1975). Family resemblance: Studies in the internal structure of categories. Cognitive Psychology, 7, 573-605.
Rosch, E. H., Mervis, C. B., Gray, W. D., Johnson, D. M., & Boyes-Braem, P. (1976). Basic objects in natural categories. Cognitive psychology, 8(3), 382–439. Https://doi.org/10.1016/0010-0285(76)90013-X
Rowley, J. (2014). Designing and using research questionnaires. Management Research Review, 37(3), 308-330.
Singh, S. (2003). Advanced sampling theory with applications: How Michael “selected” Amy. Kluwer Academic Publishers.