SỰ ĐIỀU BIẾN CỦA ẨN DỤ Ý NIỆM “NHỮNG THAY ĐỔI KINH TẾ LÀ CÁC CÁCH CHUYỂN ĐỘNG” TRONG BẢN DỊCH TIẾNG VIỆT DIỄN NGÔN KINH TẾ
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Sự xuất hiện của Ngôn ngữ học Tri nhận và sự ra đời của Thuyết Ẩn dụ ý niệm của Lakoff và Johnson (1980) đã cung cấp một lăng kính mới để nghiên cứu dịch ẩn dụ. Việc truyền tải ý nghĩa và thông điệp một cách hiệu quả vẫn luôn là mối quan tâm trong nghiên cứu dịch thuật. Để đạt được mục tiêu này, có thể cần phải sử dụng các điều biến nhằm truyền đạt thông tin một cách hiệu quả. Nghiên cứu hỗn hợp này khảo sát việc dịch các biểu thức ẩn dụ của ẩn dụ ý niệm “THAY ĐỔI KINH TẾ LÀ CÁC CÁCH CHUYỂN ĐỘNG” trong các thông cáo báo chí kinh tế tiếng Anh và tiếng Việt. Kết quả nghiên cứu cho thấy một số lượng lớn các biểu thức ẩn dụ được giữ lại trong bản dịch mà gần như không có những thay đổi đáng kể. Điều này cho thấy mức độ tương đồng cao về ý niệm giữa hai ngôn ngữ liên quan đến những thay đổi kinh tế. Tuy nhiên, đôi khi cũng có những thay đổi ở bản dịch. Điều này cho thấy ảnh hưởng của sự điều biến đối với việc ý niệm hóa các sự kiện kinh tế và các ẩn dụ ý niệm trong diễn ngôn kinh tế trong tiếng Việt. Nghiên cứu này góp phần cung cấp cái nhìn sâu hơn về sự tương quan giữa ngôn ngữ và ý niệm hóa trong việc dịch tin tức kinh tế.
Chi tiết bài viết
Từ khóa
nghiên cứu dịch thuật, điều biến, diễn ngôn kinh tế, ẩn dụ ý niệm, biểu thức ẩn dụ
Tài liệu tham khảo
Bowker, L., & Pearson, J. (2003). Working with Specialized Language: A Practical Guide to Using Corpora. Routeledge Taylor & Francis group. https://doi.org/10.1093/applin/24.4.553
Butcher, S. H. (1998). Poetics. In Poetics.
Cabré, M. T. (1992). Terminology: Theory, Methods, and Applications (J. C. Sager (ed.)).
Charteris-Black, J. (2004). Corpus Approaches to Critical Metaphor Analysis.
Connor, U., & Upton, T. A. (2004). Discourse in the professions: perspectives from corpus linguistics. John Benjamins Publishing Company.
Creswell, J. W. (2014). Research design qualitative, quantitative and Mixed methods approaches (4th ed.). Sage Publications, Inc.
Dagut, M. (1976). Can “Metaphor” Be Translated? Babel. Revue Internationale de La Traduction / International Journal of Translation, 22(1), 21-33. https://doi.org/10.1075/babel.22.1.05dag
Dagut, M. (1987). More About the Translatability of Metaphor. Babel. Revue Internationale de La Traduction / International Journal of Translation, 33(2), 77–83. https://doi.org/10.1075/babel.33.2.06dag
Kittay, E., & Lehrer, A. (1981). Semantic Fields and the Structure of Metaphor. Studies in Language, 5(1), 31-63. https://doi.org/10.1075/sl.5.1.03kit
Klamer, A., & Leonard, T. C. (2010). So what’s an economic metaphor? In P. Mirowski (Ed.), Natural Images in Economic Thought (pp. 20-52). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/cbo9780511572128.002
Kövecses, Z. (2003). Language, Figurative Thought, and Cross-Cultural Comparison. Metaphor and Symbol, 18(4), 311-320. https://doi.org/10.1207/s15327868ms1804_6
Kövecses, Z. (2010). Metaphor: A Practical Introduction (2nd ed.). Oxford University Press Inc.
Kövecses, Z. (2020). Extended conceptual metaphor theory. Cambridge University Press. https://www.ptonline.com/articles/how-to-get-better-mfi-results
Lakoff, G., & Johnson, M. (1980). Metaphors we live by. The university of Chicago Press.
Mason, K. (1982). Metaphor and Translation. Babel. Revue Internationale de La Traduction / International Journal of Translation, 28(3), 140-149. https://doi.org/10.1075/babel.28.3.05mas
McCloskey, D. (1998). The Rhetoric of Economics (2nd ed.) (D. J. Depew, D. McCloskey, J. S. Nelson, & J. D. Peters (Eds.). The university of Wisconsin Press.
McCloskey, D. N. (1995). Metaphors Economists live by. Social Research, 62(2), 215-237.
Newmark, P. (1988). Textbook of Translation. Longman.
Nida, E. (1964). Toward a Science of Translating: With Special Reference to Principles and Procedures Involved in Bible Translating. Leiden E.J.Brill.
Pragglejaz Group. (2007). MIP: A method for identifying metaphorically used words in discourse. Metaphor and Symbol, 22(1), 1-39. https://doi.org/10.1080/10926480709336752
Putranti, A. (2018). Modulation: A Translation Method to Obtain Naturalness in Target Language Texts. Journal of Language and Literature, 18(1), 98-101. https://doi.org/10.24071/joll.v18i1.1115
Reiss, K. (2014). Translation Criticism- the potentials & limitations. Routledge.
Ricardo, D. (1821). On the Principles of Political Economy and Taxation. J. Murray. http://socserv2.socsci.mcmaster.ca/~econ/ugcm/3ll3/michels/polipart.pdf
Richards, I. A. (1936). The Philosophy of Rhetoric. Oxford University Press Inc., London.
Richardt, S. (2003). Metaphors in expert and common-sense reasoning. In C. Z. Wibbelt (Ed.), Text, Context, Concepts (pp. 243-298). De Gruyter Mouton. https://doi.org/https://doi.org/10.1515/9783110899931.243
Schäffner, C. (2004). Metaphor and translation: Some implications of a cognitive approach. Journal of Pragmatics, 36(7), 1253-1269. https://doi.org/10.1016/j.pragma.2003.10.012
Sloman, J. (2006). Economics (6th ed.). Pearson.
Snell-hornby, M. (1995). Translation studies An integrated approach. John Benjamins Publishing Company.
Tily, G. (2007). Keynes Betrayed: The General Theory, the Rate of Interest and “Keynesian” Economics. Palgrave.
Toury, G. (1995). Descriptive Translation Studies - and beyond. John Benjamins Publishing Company.
Toury, G. (2012). Descriptive Translation Studies and beyond: Revised edition. John Benjamins Publishing Company. https://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=jX4weQT63rIC&pgis=1
van den Broeck, R. (1981). The Limits of Translatability Exemplified by Metaphor Translation. Poetics Today, 2(4), 73. https://doi.org/10.2307/1772487
Vinay, J.-P., & Darbelnet, J. (1995). Comparative Stylistcs of French and English (Y. Gambier, M. Shlesinger, & G. Toury (eds.)). John Benjamins Publishing Company.
Wheatley, J. (1962). “Like.” Proceedings of the Aristotelian Society, 62(1), 99-116.