CHIẾN LƯỢC XIN LỖI TRONG MỐI QUAN HỆ BẠN BÈ THÂN THIẾT: ĐỐI CHIẾU TIẾNG VIỆT VÀ TIẾNG NHẬT
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Hành vi xin lỗi là một trong những hành vi phổ biến nhất của con người trong đời sống thường nhật và biểu hiện ngôn ngữ của nó có thể được quan sát bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau như: tiếng Việt, tiếng Nhật, tiếng Anh, tiếng Trung,... Tuy nhiên, trên thực tế, cách biểu đạt lời xin lỗi được sử dụng khác nhau giữa các ngôn ngữ do có sự khác biệt về văn hóa, phong tục tập quán cũng như mức độ quan hệ. Nghiên cứu này đã tiến hành đối chiếu chiến lược xin lỗi trong tiếng Nhật và tiếng Việt, tập trung chủ yếu vào mối quan hệ bạn bè thân thiết thông qua điều tra khảo sát bằng bảng câu hỏi trực tuyến, nhằm chỉ ra được điểm tương đồng, điểm khác biệt trong tình trạng, tần suất sử dụng chiến lược xin lỗi. Kết quả thu được cho thấy, về tình trạng, tần suất sử dụng, người Nhật hầu như diễn đạt lời xin lỗi trong tất cả các bối cảnh, trong khi người Việt thường chỉ sử dụng lời xin lỗi ở những bối cảnh gây ra mức độ ảnh hưởng lớn đến đối phương; về chiến lược xin lỗi, người Nhật thường xuyên sử dụng chiến lược “bày tỏ lời xin lỗi rõ ràng” và “thừa nhận trách nhiệm”, mặt khác, chiến lược “giải thích/biện minh” và “đề nghị bồi thường” được người Việt sử dụng nhiều hơn.
Chi tiết bài viết
Từ khóa
xin lỗi, chiến lược xin lỗi, cách diễn đạt, tiếng Việt, tiếng Nhật
Tài liệu tham khảo
Asami, O. (2008). Tổng quan và các nhiệm vụ nghiên cứu sau này trong nghiên cứu hành vi xin lỗi - Khảo sát tập trung vào nghiên cứu đối chiếu giữa tiếng Nhật và tiếng Anh. Tạp chí Văn hóa ngôn ngữ và Giáo dục tiếng Nhật, 35, 24-43.
Đỗ, H. C. (2001). Đại cương ngôn ngữ học. NXB Giáo dục.
Hoàng, P. (2021). Từ điển tiếng Việt. NXB Hồng Đức.
Ikeda, R. (1993). Nghiên cứu đối chiếu xin lỗi: Đối chiếu Nhật - Anh - Khảo sát từ quan điểm “face”. Ngôn ngữ học tiếng Nhật, 12, 13-21.
Jeong, H. (2011). Nghiên cứu đối chiếu hành vi xin lỗi và phản ứng giữa tiếng Nhật và tiếng Hàn – Xét trên quan điểm lịch sự của Brown & Levinson. Luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học Ngoại ngữ Tokyo.
Lê, T. H. V. (2021). Các cách thức xin lỗi trong tiếng Việt và tiếng Nhật - đối chiếu dựa trên lý thuyết lịch sự của Brown và Levinson. Kỷ yếu điện tử Hội thảo Quốc gia Nghiên cứu liên ngành về Ngôn ngữ và Giảng dạy ngôn ngữ lần thứ VI (tr. 533-543).
Li, Z. (2018). Hành vi xin lỗi ở mối quan hệ gia đình trong tiếng Nhật và tiếng Trung - Phân tích từ các bộ phim gia đình. Luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học Kagoshima.
Ngô, T. H. T. & Lưu, Q. P. (2006). Hành động xin lỗi trực tiếp và hồi đáp trong hội thoại tiếng Việt. Tạp chí Ngôn ngữ và đời sống, 6b(327), 25-33.
Nguyễn, T. D. (2006). Hành động xin lỗi: Một phân tích dụng học - văn hóa trong tiếng Việt. Luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội.
Nguyễn, T. T. L. (2015). Xin lỗi và tiếp nhận lời xin lỗi của người Việt nhìn từ góc độ giới. Luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.
Takuro, M. (1992). Giao tiếp để hàn gắn mối quan hệ: Phối hợp bày tỏ lòng biết ơn và xin lỗi trong tiếng Nhật hiện đại. NXB Seibundo Tokyo.
Tetsuo, K. (1992). Cách tiếp cận tổng hợp trong nghiên cứu đối chiếu hành vi ngôn ngữ: Lấy từ “xin lỗi” trong tiếng Nhật và tiếng Anh làm ví dụ. Ngôn ngữ học tiếng Nhật, 79, 26-39.
Tomiko, K. (2002). Nghiên cứu so sánh lời xin lỗi của người Nhật và người Mỹ: Hình thức xin lỗi và mục đích. Tạp chí Xã hội hiện đại, 3, 49-63.
Tomoko, N. (1989). Xin lỗi và cảm ơn dưới hình thức hành vi giao tiếp - Đối chiếu Nhật - Anh. Tạp chí Giáo dục tiếng Nhật, 68, 191-203.
Zhao, F. (2011). Nghiên cứu đối chiếu hành vi xin lỗi giữa tiếng Nhật và tiếng Trung - Xét trên quan điểm về gia đình của người Trung Quốc không xin lỗi người thân. Luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học Touyou.
Zhao, F. (2012). Nghiên cứu đối chiếu cách thể hiện lời xin lỗi giữa tiếng Nhật và tiếng Trung - Tập trung vào sự khác biệt giữa quan hệ gia đình và quan hệ bạn bè thân thiết. Kỷ yếu toàn văn - Trường Đại học Toyo, 49, 98-124.
Zhao, F. (2015). Nghiên cứu ngôn ngữ học xã hội về hành vi xin lỗi trong tiếng Nhật và tiếng Trung - Tập trung vào sự khác biệt giữa mối quan hệ con người và yếu tố vùng miền. Luận văn Tiến sĩ, Trường Đại học Toyo.
Zheng, J. (2006). Sự khác biệt trong hành vi xin lỗi - Lấy ví dụ từ người Nhật Bản và người Trung Quốc. Luận văn Thạc sĩ, Trường Đại học Hiroshima.